Uprawiając ogródek warzywny, niejednokrotnie zadajemy sobie pytanie, czy robimy to dobrze, czy są jakieś zasady, które tym kierują. Okazuje się, że są. Sadząc rośliny, musimy wziąć pod uwagę ich indywidualne wymagania. Warto jednak prześledzić także pozytywne i negatywne połączenia pomiędzy roślinami, które wpływają na ich rozwój. Jeśli tego nie zrobimy i zapewnimy im nieodpowiednie towarzystwo, pod koniec sezonu możemy się bardzo rozczarować.
Korzyści płynące ze wspólnej uprawy
To, jakie warzywa sadzimy obok siebie, a jakich połączeń unikamy, nie pozostaje bez wpływu na wzrost roślin oraz ostateczną jakość plonu. Warzywa sadzone obok siebie, mogą oddziaływać na siebie pozytywnie lub negatywnie. Wiadomo nie od dzisiaj, że sadząc warzywa, chcemy, by plony były obfite. Z tego względu musimy zrobić wszystko, by warzywa miały jak najkorzystniejsze warunki do wzrostu i rozwoju.
Zobacz: NASIONA WARZYW
Jeśli poznamy wszystkie zasady i zrobimy to w odpowiedni sposób, zobaczymy, jak warzywa sadzone obok siebie wspierają się wzajemnie i przyspieszają rozwój swój, jak i sąsiadów, a ponadto przeciwdziałają atakowaniu ich przez szkodniki i najróżniejsze choroby. Takie zależności to cechy charakterystyczne uprawy współrzędnej. Ten typ uprawy opiera się na wykorzystaniu minimum dwóch różnych gatunków roślin, które zasadzone naprzemiennie w kilku rzędach zapewniają sobie sporą ilość korzyści, m.in.: zdrowy, obfity plon, zmniejszoną ilość szkodników, ograniczenie występowania chwastów oraz zwiększoną różnorodnością gatunków, a co za tym idzie – atrakcyjny wygląd warzywniaka.
Podczas planowania uprawy różnorodnych warzyw musimy koniecznie pamiętać o płodozmianie. Gatunki blisko ze sobą spokrewnione można uprawiać w identycznym miejscu dopiero po kilku latach.
Zasady uprawy współrzędnej
- Nie sadzimy obok siebie warzyw z tej samej grupy i rodziny (np.: warzyw psiankowatych, czyli pomidora i ziemniaka).
- Warto sadzić motylkowate, gdyż ich korzenie wchodzą w symbiozę z bakteriami, dzięki czemu zwiększają zawartość azotu w glebie.
- Obok siebie możemy sadzić warzywa o różnym zasięgu systemu korzeniowego, gdyż pobierają składniki odżywcze z różnych warstw gleby.
- Nie możemy sadzić obok siebie warzyw o wysokich wymaganiach wodnych i pokarmowych, ponieważ będą ze sobą konkurować, a tym samym, nie będą się dobrze rozwijać.
- Rośliny odstraszające szkodniki warto sadzić wraz z warzywami, ponieważ skutecznie odstraszają większość szkodników (przykładem tego typu roślin są: czosnek, aksamitka).
Jakie rośliny powinny się znaleźć obok siebie?
Podczas doboru roślin, które chcemy posadzić obok siebie, musimy pamiętać o łączeniu gatunków, gdyż niektóre z nich wydzielają substancje korzystnie wpływające na inne.
Jednym z najbardziej znanych przykładów takiego połączenia jest marchew z cebulą. Intensywny zapach cebuli sprawia, że do marchewki na pewno nie zbliży się popularny szkodnik – połyśnica marchwianka. Z drugiej zaś strony, obecność marchwi w sąsiedztwie cebuli sprawia, iż do cebuli nie dorwie się śmietka cebulanka. Z tego względu warto uprawiać cebulą i marchew obok siebie.
Kolejny przykład to połączenie czosnku z wieloma innymi roślinami. Czosnek jest bowiem rewelacyjnym przyjacielem ogrodnika oraz doskonałym sąsiadem dla wielu roślin ogrodowych. Czosnek znany jest z charakterystycznego, intensywnego zapachu, którego nie lubi wiele szkodników. Przykładem jest siejąca spustoszenie mszyca. Ponadto czosnku nie lubią szkodliwe nicienie glebowe. Czosnek jest warzywem posiadającym właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze, które zawdzięcza wysokiej zawartości związków siarki w soku i miąższu. Posadzony w sąsiedztwie truskawek chroni przed szarą pleśnią, natomiast posadzony w sąsiedztwie porzeczek, odstraszy jej odwiecznego wroga – wielkopąkowca porzeczkowego. Sąsiedztwo czosnku i pomidorów, czy czosnku i drzew owocowych też ma swoje zalety. Fantastycznie odstrasza norniki obgryzające pnie drzew, a posadzony nieopodal drzewa brzoskwiniowego, pomaga ochronić je przed kędzierzawością liści. W ogrodzie ozdobnym czosnek także się świetnie sprawdzi. Warto posadzić go obok tulipanów czy lilii, aby nie dopuścić do nich nornic. Czosnek można również posadzić obok krzewów różanych.
Rzodkiewka posadzona obok marchewki, pora, pasternaka lub pietruszki to kolejny dobry przykład świetnego sąsiedztwa. Rzodkiewka jest warzywem, które kiełkuje bardzo szybko. Ponad ziemią widać ją już po tygodniu od zasiania. Jest to powód, dla którego warto wysiewać ją w jednym rzędzie z marchewką, pasternakiem, porem czy pietruszką, które schodzą wolniej. Szybko kiełkująca rzodkiew wskaże linię rzędów, co znacznie ułatwi nam usuwanie chwastów z międzyrzędzi, bez uszkodzenia innych warzyw. Ponadto rzodkiewkę możemy zbierać zanim inne warzywa się rozrosną, co jest bardzo optymalnym wykorzystaniem powierzchni grządek.
Pomidory z bazylią to rewelacyjne sąsiedztwo, gdyż obie rośliny nie tylko są doskonale dobraną parą na grządce, ale także świetnie komponują się na talerzu. Bazylia działa pozytywnie na wzrost pomidorów, ponieważ skutecznie odpędza od nich mszyce, przędziorki czy mączlika szklarniowego. Z drugiej zaś strony, bazylia skutecznie przyciąga pszczoły, które odpowiadają za zapylenie pomidorowych kwiatów. Sąsiedztwo bazylii jest równie dobre dla ogórka, gdyż chroni ona je przed wspomnianym wyżej mącznikiem. Bazylia pożądana jest również w sadzie, gdzie wpływa korzystnie na drzewo morelowe oraz w ogrodzie kwiatowym, której sąsiedztwo pozytywnie oddziałuje na fuksję.
Koper z warzywami kapustnymi to sąsiedztwo, które znacznie minimalizuje ryzyko inwazji bielinka kapustnika na uprawy warzyw kapustnych. Spowodowane jest to tym, że bielinek kapustnik nie znosi aromatu kopru.
Fasola i brokuły z miętą to zestawienie, które skutecznie odstrasza mrówki oraz inne owady latające i ziemne.
Gorczyca z grochem to sekret uniknięcia problemów ze szkodnikiem grochu – pachówką strąkóweczką.
Inne korzystne połączenia:
- późna marchew i por
- marchew, sałata i szczypior,
- seler i por,
- pomidor i seler,
- pomidor i pietruszka,
- dynia i fasola,
- kapusta, burak i seler,
- drzewa owocowe i łubin, mniszek lekarski,
- ogórek i koper.
Wybrane dla Ciebie
Połączenia roślin, których lepiej unikać
Podczas corocznego planowania grządki, nie możemy zapomnieć, iż część gatunków ma na siebie niekorzystny wpływ. Wynika to z faktu, iż ich organy znajdujące się pod ziemią wytwarzają i wydzielają chemiczne związki do wnętrza gleby, przez co hamują rozwój i wzrost innych roślin. Ponadto tego typu rośliny znacznie utrudniają kiełkowanie oraz mogą sprzyjać powstawaniu różnych deformacji. Jeśli jakiś gatunek okazuje się żywicielem pośrednim chorób i szkodników, sprawia to, że przyciągają je do upraw roślin użytkowych. Jest to powód, dla którego nie możemy uprawiać obok siebie roślin z tej samej rodziny botanicznej. Przykładem tego jest pomidor i papryka. Dlaczego? Wiele szkodników występujących w pomidorze w ekspresowym tempie przechodzą na paprykę.
Unikać należy połączenia fasoli z czosnkiem, kapustą, cebulą oraz burakami, gdyż fasola znacznie hamuje wzrost tych warzyw.
Połączenie kapusty i rzodkiewki z pomidorami również nie jest wskazane. Takie sąsiedztwo sprawia, że wszystkie rośliny rosną słabiej. Kapusta i rzodkiewka skutecznie opóźniają kwitnienie pomidorów.
Ziemniaki i pomidory nie powinny rosnąć obok siebie, ponieważ ich sąsiedztwo sprawia, że ryzyko zarażenia ziemniaków staje się dużo większe.
Ogórek, pomidor i papryka to rośliny, które uprawiane współrzędnie automatycznie rosną słabiej. Mają wielu wspólnych szkodników, przez co mogą być atakowane z większym nasileniem, niż osobno.
Fasola i cebula nie powinny sąsiadować ze sobą, gdyż obydwa gatunki źle czują się w swoim towarzystwie. Dodatkowo cebula sprawia, że wzrost fasoli gwałtownie hamuje.
Inne, niekorzystne sąsiedztwa, których lepiej unikać to:
- sałata i pietruszka,
- rośliny kapustne i marchew,
- koper włoski i pomidor,
- fasola i pomidor,
- ziemniaki i słonecznik,
- kapusta i gorczyca.
Wpływ ziół na smak warzyw
W ogrodnictwie istnieją nie tylko połączenia warzyw z warzywami, ale również warzyw z ziołami. Niektóre z nich sprawiają, że warzywa po dojrzeniu dużo lepiej smakują. Przykładem są połączenia:
- groch – koper ogrodowy,
- ziemniak – kolendra siewna, mięta pieprzowa, kminek zwyczajny,
- ogórek – pietruszka, cząber ogrodowy,
- sałata głowiasta – cząber ogrodowy,
- pomidor – pietruszka,
- koper włoski – cząber ogrodowy,
- burak ćwikłowy – koper ogrodowy,
- rzodkiewka – rzeżucha ogrodowa,
- cebula – koper ogrodowy.
Dobre sąsiedztwo to nie wszystko
W kwestii sadzenia roślin ważne jest sąsiedztwo i korzystny wpływ roślin na siebie, ale nie tylko. Jeśli chcemy, aby nasza uprawa współrzędna miała jak najlepsze warunki i osiągała naprawdę dobre wyniki, musimy postarać się o odpowiedni materiał nasadzeniowy, a to oznacza zakup doskonałej jakości rozsady lub wysiew idealnych jakościowo nasion pochodzących z pewnego źródła. Ponadto warto zwrócić uwagę na odporność warzyw na choroby i szkodniki. Niektóre odmiany są bardziej odporne, a inne mniej. Przykładem tego jest marchew Flyaway F1, do której nie dobierze się połyśnica marchwianka.
Drugą kwestią, która wpłynie pozytywnie na uprawę warzyw, jest odpowiednia gleba oraz jej nawożenie. Odpowiednio użyźnioną glebę można uzyskać dzięki kompostowi na bazie resztek roślinnych, który sami możemy wytworzyć z naszych odpadów. Jeśli takowego nie mamy i nie zamierzamy produkować, w sklepach znajdziemy odpowiednie nawozy pod uprawy warzyw, z których możemy skorzystać.
Istotne w uprawie jest także regularne odchwaszczanie, ponieważ dzikie rośliny często stają się pośrednimi żywicielami szkodników i roślin, które odpowiadają za uszkodzenie innych roślin ogrodowych.
